Genderglasnost: hokjesdenken hoort niet thuis in de mode

Ademar: geruit flanellen hemd met pailletten, roze geruit polyester pak en blauwe geruite polyester parka, alles Essentiel. Eveline: geruit linnen hemd, blauwe geruite katoenen top met bijbehorende katoenen rok, oranje geruite cardigan van wol en oranje geruite katoenen bomberjack in de taille, Christian Wijnants. Wollen broek met vichyruiten, Jil Sander. © Jeroen W Mantels @Initials LA

Mannen- en vrouwenmode schuren dichter tegen elkaar aan dan ooit tevoren. Boyfriend jeans, dad sneakers en rappers in jurken zijn dagelijkse kost. Worden we straks allemaal genderagnost?

Ik begon dit artikel met een plan. Ik zou een jurk aantrekken… Ik heb het niet gedurfd. Ik ben nochtans niet bang van felroze, mijn Instagramaccount staat vol bewijsmateriaal, en het kan me weinig schelen als de knoopjes van mijn hemd toevallig aan de ‘verkeerde’ kant staan. Zoals mijn favoriete jeanshemd van het moment, tweedehands, met borduursels van Winnie de Poeh op de rug. Ik bezit een mantel met roze en gele bloemen uit de damescollectie van Kenzo. En een van de kledingstukken die ik vorige zomer het vaakst heb gedragen was een met paisley bedrukte blouse in glanzend nylon, van Ferragamo, wellicht ooit gedragen door een contessa achter het stuur van een Ferrari. Maar gecombineerd met een purperen shortje, een fluo-oranje T-shirt en stevige sneakers, zag ik er nog viriel genoeg uit, vond ik zelf. Dat ik dat uiteindelijk toch nog belangrijk vind, zegt al veel.

De lompe schoen voor oudere, zich van mode onbewuste mannen heeft een bataljon genderloze hitsneakers geïnspireerd.

Outcast als norm

Er werd de voorbije jaren nogal wat gepalaverd over genderloze, genderfluïde, genderneutrale en genderagnostische mode. Die zou in opmars zijn, en dat klopt tot op zekere hoogte. Maar hoe diep gaat de genderglasnost?

De shows van Gucci, wellicht het belangrijkste modemerk van het decennium, zijn gemengd. Op de catwalk zie je nauwelijks, en soms helemaal geen, verschil tussen jongens en meisjes. Dat geldt in zekere zin ook voor Vetements. Dat label is in wezen uniseks. Het showde afwisselend tijdens de vrouwen- en mannenmodeweken en vorige lente tijdens couture. Het invloedrijke Y/Project van de Belgische ontwerper Glenn Martens is al even vaag. Toen Martens de creatieve leiding overnam, was het een mannenlabel. ‘Ik vind het belangrijk dat kleren persoonlijkheid en individualisme projecteren’, zegt hij. ‘De persoon maakt de kleren, en niet vice versa. In essentie is alles ontworpen om zowel door mannen als door vrouwen gedragen te kunnen worden.’

Zwart katoenen hemd met lila stippen, Baum und Pferdgarten. Linnen blazer met print en bijbehorende broek, Dries Van Noten.
Zwart katoenen hemd met lila stippen, Baum und Pferdgarten. Linnen blazer met print en bijbehorende broek, Dries Van Noten.© JEROEN W MANTELS@INITIALS LA

De mannenlooks van de eerste, gemengde collectie van Hedi Slimane voor Celine, nu in de winkel, zijn net zo goed voor vrouwen bedoeld en verkrijgbaar in aangepaste maten. Dat is slim bedacht en snugger gecommuniceerd. Toen Slimane nog aan het hoofd stond van Dior Homme, meer dan tien jaar geleden, werden zijn kleren al vaak door vrouwen gedragen. Toen Kim Jones vorige zomer debuteerde bij Dior, introduceerde hij een mannelijke versie van Diors klassieke it-tas voor dames, de Saddle Bag.

Raf Simons en J.W. Anderson stopten hun jongens jaren geleden al in jurkjes. Alex Mullins, een relatief jonge ontwerper, showde tijdens de mannenweek van Londen zijn volledige collectie op meisjes. John Galliano deed hetzelfde tijdens zijn gemengde show voor Maison Margiela, in oktober vorig jaar. Enfin, dat denk ik toch. Ik zat die dag in de zaal, en ben nog altijd in de war. ‘It doesn’t matter who wears it’, zei Galliano, die aan Central Saint Martins in Londen studeerde in de vroege jaren tachtig, toen Boy George en Leigh Bowery zich al niks aantrokken van de regels. Margiela lanceerde tijdens de show ook een nieuw parfum, Mutiny, met als muzes onder anderen de modellen Teddy Quinlivan, transgender, en Hanne Gaby Odiele, interseks-boegbeeld. ‘Ik had nooit gedacht dat ik het gezicht zou kunnen worden van een beautycampagne’, zei Odiele in een interview met Vogue. ‘De wereld is eindelijk klaar voor nieuwe ideeën – een outcast zijn is tegenwoordig zowat de norm.’

Groen hemd van fijn katoen, Samsøe&Samsøe. Wollen kostuumjasje, Marni.
Groen hemd van fijn katoen, Samsøe&Samsøe. Wollen kostuumjasje, Marni.© JEROEN W MANTELS@INITIALS LA

Dank u, dragqueens

Er wordt, ook buiten de mode, veel geschreven en gepraat over gender: zie het overdonderende succes in België, Frankrijk en Nederland van de film Girl, of een serie als Transparent, over een transvader en zijn familie. RuPaul’s Drag Race, een afvalrace voor dragqueens, is al tien jaar een van de fijnste shows op televisie. De transgemeenschap is niet noodzakelijk dol op Drag Race (ook niet op Girl, overigens) en feministen soms ook niet. Want een dragqueen is, doorgaans, een man die zich vermomt als een fantasiewezen met absurd aangedikte vrouwelijke trekken. Het is, net als de mode, toch vooral carnaval. Maar Drag Race draagt hopelijk wel bij tot een meer verdraagzame wereld. Een all star als Violet Chachki, die tijdens de Parijse modeweek soms op de eerste rij zit (couture, bien sûr), heeft bijna twee miljoen volgers op Instagram. Dat kan tellen.

In Londen wordt er traditioneel meer geëxperimenteerd dan in Milaan en Parijs. Maar tegenwoordig is vooral New York Fashion Week een kweekvijver voor een nieuwe avant-garde van ontwerpers die veel uitgesprokener zijn dan de vorige generaties als het over gender en seksualiteit gaat. Hood By Air, dat voorlopig op non-actief staat, was de grote voorloper. Labels als Luar, Vaquera en Gypsy Sport zijn representatief voor een generatie die geen vrede meer neemt met de status quo, en niet langer in hokjes denkt. ‘Ik wou kleren maken die er niet voor mij waren toen ik een kind was’, aldus Telfar Clemens van Telfar, een ander opkomend label uit New York, in Fast Company. ‘Ik was altijd aangetrokken door dameskleren, maar die mocht ik niet dragen. Daarom is mijn mode genderloos, je draagt exact wat je wilt dragen.’

Top van plexiglazen pailletten, Louis Vuitton.
Top van plexiglazen pailletten, Louis Vuitton.© JEROEN W MANTELS@INITIALS LA

Ook ver van de catwalks en televisiestudio’s – in uw kleerkast, misschien – liggen de mannen- en vrouwenmode dichter bij elkaar dan ooit tevoren. Zie bijvoorbeeld het succes van de sneaker in het algemeen, en de dad sneaker in het bijzonder. Die lompe schoen voor oudere, zich van mode onbewuste mannen heeft een bataljon genderloze hitsneakers geïnspireerd, te beginnen met de Triple S van Balenciaga. Toen Nike vorig jaar een nieuwe versie van de legendarische Air Monarch IV uitbracht, de daddy van alle dad sneakers, was die aanvankelijk alleen in vrouwenmaten verkrijgbaar. In januari kwam er nog een variant van de Air Monarch, een oversized Frankensteinmodel van ontwerper Martine Rose, met rare bulten. In wit, zwart of felroze. Ik heb tijdens de modeweek van Milaan de versie in bubblegum pink gekocht, nog geen halfuur later werd ik gefotografeerd door een streetstylefotograaf. Rose, die haar eigen lijn heeft, consultant is voor de mannenlijn van Balenciaga en een geweldige capsulecollectie tekent met het Italiaanse outdoorlabel Napapijri, is een van de invloedrijkste designers van het moment. Haar take op XXL-sportswear uit de jaren negentig is officieel mannenmode, maar in de praktijk genderagnostisch. In feite geldt dat voor de hele golf van eighties- en ninetiesnostalgie. Baggy sweatshirts, trainings- pakken en hogetaillejeans zijn gendervervagend, omdat het lichaam in essentie verdwijnt in zo’n maxilook.

Mannen die graaien in de kleerkast van hun vriendin, daar rust nog een zeker taboe op

Stijl overstijgt gender

Dat genderloze mode een breed gedragen fenomeen is, blijkt uit het feit dat ook H&M en Zara recent genderneutrale lijnen zijn begonnen, respectievelijk Ungendered en United Denim. ‘Kleding voor hem en haar zijn één en hetzelfde, grenzen zijn er om te vervagen en normen om te doorbreken’, zei het persbericht. Een recente samenwerking tussen H&M en het trendy Zweedse label Eytys maakt ook geen onderscheid tussen mannen en vrouwen. ‘In onze designfilosofie triomfeert functie over versierinkjes, en stijl overstijgt gender’, aldus Max Schiller, creatief directeur van Eytys.

Bij JBC en Hema worden de kinderlijnen almaar vaker gemengd gepresenteerd. ‘De typische jongen, het typische meisje, daar zijn we van afgestapt’, zei Walter Van Beirendonck, die tot voor kort de lijn ZuluPapuwa voor JBC tekende. ‘Uniseks is iets wat al even in de lucht hangt.’ Ook de kinderlijn van Céline Dion, Célinununu, is genderloos. Het label citeert kunstenaar Jenny Holzer op zijn homepage: ‘ Raise boys and girls the same way.’

Eveline: zwarte wollen rolkraagtrui, cardigan van geprinte jersey, jersey zwembroek met ceintuur, zwartleren schoudertas, Prada. Ademar: rolkraagtrui van geprinte jersey, jersey zwembroek met ceintuur, Prada.
Eveline: zwarte wollen rolkraagtrui, cardigan van geprinte jersey, jersey zwembroek met ceintuur, zwartleren schoudertas, Prada. Ademar: rolkraagtrui van geprinte jersey, jersey zwembroek met ceintuur, Prada.© JEROEN W MANTELS@INITIALS LA

In Groot-Brittannië experimenteerde de warenhuisketen Selfridges enkele maanden geleden met Agender, een genderneutrale pop-upstore verspreid over drie verdiepingen van het vlaggenschip op Oxford Street in Londen, en kleinere set-ups in Birmingham en Manchester. De inkopers van Selfridges combineerden stukken uit de mannen- en vrouwencollecties. In de Marais in Parijs opende tijdens de mannenmodeweek in januari L’Insane, dat zichzelf een ‘non-binary concept store’ noemt, bestemd voor een meer genderfluïde Generatie Z. De zaak verkoopt merken als Cottweiler, Xander Zhou en Vaquera. De Chinese, in Londen gevestigde Zhou noemt zich een HUMANoidWEAR designer. ‘En dat is het punt’, vertelde L’Insane- eigenaar Lyne Zein onlangs aan BOF: ‘Wij willen alles en iedereen kleden, van de menselijke soort of niet.’

Bij Stijl in Brussel, dat aparte adressen heeft voor mannen en vrouwen, en behalve Dries Van Noten, Walter Van Beirendonck en Raf Simons ook gendervage ontwerpers als Jan-Jan Van Essche en Y/Project verkoopt, vindt Hendrik Opdebeek dat het fenomeen van genderloze mode toch vooral in de pers leeft, maar minder in de winkel. ‘Ik merk er weinig van. We hebben altijd klanten gehad die in onze beide winkels shoppen, maar dat heeft niets met gender te maken en alles met mode, met nieuws- gierigheid. Die klanten kopen gewoon wat ze graag zien. Of dat nu hier hangt of bij de vrouwen, maakt hen niets uit. En dan zijn er transgenderklanten. Zij shoppen waar hun nieuwe ik ligt.’

Lavendelkleurig katoenen hemd, Gestuz. Zijden pak met grafische print en bijbehorende organza das, Dice Kayek.
Lavendelkleurig katoenen hemd, Gestuz. Zijden pak met grafische print en bijbehorende organza das, Dice Kayek.© JEROEN W MANTELS@INITIALS LA

Rappers in jurken

Gendervervaging werkt in twee richtingen. Maar de huidige evolutie is er toch vooral een van vervrouwelijking. Want hoe je het ook draait of keert: van vrouwen in mannenkleren schrikt niemand meer sinds Marlene Dietrich in de film Morocco verscheen in smoking en top hat. Vrouwen lenen al jaren uit de garderobe van hun lief of man. De boyfriend jeans is zo ingeburgerd dat we niet eens meer stilstaan bij die naam. Dat mannen graaien in de kleerkast van hun vrouw of vriendin, is veel zeldzamer. Omdat daar nog altijd een bepaald taboe op rust, zeker, al is het ook gewoon een zaak van maten. Vrouwen zijn nu eenmaal vaak – nee, niet altijd – kleiner dan mannen.

Het is raar dat we de huidige golf van een meer extreme feminisering vooral te danken hebben aan rappers, ooit toch het meest macho segment van de populaire cultuur. Want ontwerpers kunnen dan wel gekke kleren over de catwalk sturen: als niemand ze draagt, hebben ze weinig te betekenen. En rappers en hiphoppers dragen gráág gekke kleren. A$AP Rocky en Tyler The Creator, om slechts twee namen te noemen, zijn de muzen van de 21ste eeuw. Young Thug droeg een jurk op de cover van zijn mixtape Jeffery. Toen Phoebe Philo nog aan het hoofd stond van Céline, en Céline louter een damesmerk was, verscheen Kanye West een paar keer in een zijden hemd van Philo. En dan is er nog Jaden Smith, de zoon van Will Smith, die al in 2016 in een jurk poseerde voor een advertentie van Louis Vuitton. En van Vuitton gesproken: Virgil Abloh, de man die tapijten ontwerpt voor Ikea en sneakers voor Nike, stuurde tijdens zijn tweede mannencollectie voor het Franse luxelabel plisséjurken over de catwalk. Om het met RuPaul te zeggen: Shantay, you stay!

Eveline: groen poloshirt van fijne wol, bordeaux oversized leren mannenjas, bruine wijde wollen broek, Y/Project. Ademar: donkerblauwe wollen double-breasted blazerjurk met bordeaux pluimen, Y/Project. Wollen broek, Cos.
Eveline: groen poloshirt van fijne wol, bordeaux oversized leren mannenjas, bruine wijde wollen broek, Y/Project. Ademar: donkerblauwe wollen double-breasted blazerjurk met bordeaux pluimen, Y/Project. Wollen broek, Cos.© JEROEN W MANTELS@INITIALS LA

Productie: Ilja De Weerdt

Fotografie: Jeroen W Mantels @Initials LA

Productieassistent: Francis Boesmans.

Fotografieassistent: Lucas Hardonk.

Haar & make-up: Sofie van Bouwel voor Chanel en Kevin Murphy@ Touch By Dominique Models.

Modellen: Eveline Rozing bij Ulla Models en Ademar bij Rebel Management.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content