Hipster of moslim: ‘Hoe hard laten we ons leiden door vooroordelen?’

Shirin Mirachor laat met haar project Hipster/Muslim mensen nadenken over stereotypes. Wat schuilt er achter die baarden?

Wat als hipster/moslim-duo’s met elkaar van kleding ruilen? De afgelopen vijf jaar portretteerde Shirin jongeren uit diversiteitswijken, zoals Rotterdam-West, Molenbeek en Borgerhout. Daaruit volgden niet alleen prikkelende foto’s, maar ook diepte-interviews, debatten, exposities en videomateriaal.

‘We probeerden de hipsters ook een beetje te “exotiseren”. Zo krijg je twee groepen die als “anders” worden gezien. We vroegen hen waar ze voor staan, waar ze elkaar in kunnen vinden en waarin niet, hoe het voelt om gezien te worden als de norm of net niet en wat het betekent om een Belg of Nederlander te zijn’, steekt Mirachor van wal.

Waarom startte je met het Hipster/Muslim-project en wat houdt het precies in?

Shirin Mirachor: ‘Hipster/Muslim bestaat sinds 2014. Het idee is begonnen bij de baard. Het viel me op dat zowel de zogenaamde hipster als de moslim vaak een iconische baard hebben, maar dat die anders geïnterpreteerd wordt. Met de moslimbaard associeert men radicalisering, conservatisme en zelfs terrorisme. De hipsterbaard wordt daarentegen als hip en progressief gezien. Toen de baard begon op te duiken in het straatbeeld bij hipsters, werd het plots hip. De baarden van moslims werden daardoor ook meer geaccepteerd.

Ik vroeg me af wat er zou gebeuren als deze twee subgroepen van kleding zouden wisselen. Was het voor de kijker dan nog steeds duidelijk wie van de twee de hipster is en wie de moslim? En verandert dat iets aan hoe we ons voelen bij deze jongens? Wanneer je de beelden ziet en niet goed weet naar wie je aan het kijken bent, betrap je jezelf op vooroordelen op basis van wat iemand draagt.

Als de kijker geboeid is door de beelden, gaat die misschien ook de diepte-interviews lezen die ik maakte op basis van de gesprekken. Op die manier wil ik een genuanceerder beeld scheppen van de mensen achter de containerbegrippen.’

Op basis waarvan koos je de wijken?

Shirin Mirachor: ‘Omdat het ons opviel dat die diversiteitswijken dichtbevolkt zijn door zowel moslims als hipsters. De twintigers trekken ernaartoe omwille van de lagere woningprijzen en omdat ze een soort van authentieke ervaring zoeken.

Ik was heel benieuwd naar hoe deze bevolkingsgroepen daar samenleven. Ze vertegenwoordigen een nieuwe generatie. Voor de buitenwereld zijn het twee heel verschillende groepen. Het is dus boeiend om te weten hoe ze met elkaar omgaan.’

Wat heb je de voorbije vijf jaar geleerd?

Shirin Mirachor: ‘Wat ik interessant vind, is hoe er naar identiteit wordt gekeken. In het begin van het project werd er met een zekere voorzichtigheid gepraat over het zijn van een moslim. Op een gegeven moment zag je de verschuiving, komende vanuit een boosheid om altijd als tweederangsburger bekeken te worden. “Weet je wat, ik ben moslim. Als ik dan geen Belg of Nederlander kan zijn, dan benoem ik mezelf als moslim.”

Ondertussen is er wat meer ruimte ontstaan. Nu klinkt het: “Ik ben moslim, maar ook Belg/Nederlander en meer bepaald verbonden aan mijn wijk.” De buurtidentiteit is heel belangrijk voor de inwoners van de wijken. Ze zijn trots op waar ze opgegroeid zijn en wonen.

De interesses van de moslimjongeren die ik interviewde, reiken veel verder dan hun geloof. Hun identiteit is dus ook veel breder dan dat. Toch zie je vaak moslims in debatten die enkel zijn uitgenodigd omwille hun religieuze identiteit. Dat is spijtig, want deze jongeren kunnen op zoveel andere vlakken ook een boeiende bijdrage leveren. Misschien hebben ze wel iets te vertellen over duurzaamheid of cultuur? Ik raad aan om hen ook uit te nodigen voor gesprekken over zo’n onderwerpen.

Het is toch schrijnend dat twee leefwerelden pas samenkomen door een project. Ik hoop dat jongeren in diversiteitswijken meer met elkaar zullen praten. Ze hoeven het niet eens te zijn met elkaar, maar door met elkaar te discussiëren, begrijp je elkaar beter. Ik merkte tijdens het project dat de jonge mannen openstaan voor contact met elkaar en het interessant vinden om elkaars wereldbeeld te ontdekken.

Was er een thema dat opviel?

Shirin Mirachor: Wat naar voren kwam in de gesprekken met zowel de hipsters als de moslims is de drang naar zingeving. Hipsters zijn daar heel erg naar op zoek en moslims vinden dat in hun geloof. Dat levert interessante gesprekken op.

Je merkt ook dat de jongeren een beetje cynisch worden over politiek. Ze herkennen zich er niet (meer) in en hebben niet het gevoel dat het uitmaakt voor wie je stemt.

https://i.ytimg.com/vi/vcVsWF7NCEU/hqdefault.jpgvideoHIPSTER/MUSLIM: BRUSSELS / MOLENBEEK480https://www.youtube.com/channel/UCT0s1-_jOhNxXGZcV2JHwIQ2701.0Get Me