De Chinese groei zet een enorme druk op Zuidoost-Aziatische diersoorten. Wilde neushoorns in Sumatra, olifanten in Myanmar, tijgers in Cambodja: de lijst van bedreigde of verdwenen diersoorten is lang. Deze dieren hebben de pech erg gewild zijn in de Chinese geneeskunde of keuken.
Lang voor er werd nagedacht over natuurbehoud, werden de neushoorns van Zuidoost-Azië uitgeroeid door de hebzucht van Chinese handelaars. In 1416 schreven enkele Chinezen in een rapport over de natuurlijke rijkdommen van Sumatra dat de bossen ‘enorme hoeveelheden neushoorns bevatten’. De jacht was open.
Hun hoorns zijn erg gegeerd omdat ze volgens de traditionele Chinese geneeskunde keratine bevatten, wat ook in onze nagels zit. De vraag van Chinese winkeliers was zo groot dat al in 1800 de neushoorn een bedreigde diersoort was. Vandaag zijn er nog ongeveer dertig exemplaren over in Azië.
Tijgers
De Zuidoost-Aziatische tijgers ondergingen een gelijkaardig lot. In de negentiende eeuw was de kans dat iemand in Sumatra of Java op een tijger botste nog angstaanjagend groot. De grote kat regeerde ook over de jungle in Vietnam en Cambodja. In Myanmar werden honderd jaar geleden aan de Shwedagonpagode in Yangon nog regelmatig tijgers gezien.
Sommige tijgers worden gedood omdat ze het vee aanvallen. Maar de grootste bedreiging komt van elders. ‘Chinezen zijn met voorsprong de grootste consumenten van lichaamsdelen van tijgers: snorharen, vacht, nagels, tanden, vlees en vooral de penis,’ schrijft Gregory McCann, de auteur van Called Away by a Mountain Spirit.
Natuurlijke Viagra
De penis wordt beschouwd als een natuurlijke Viagra omdat tijgers tot 25 keer seks hebben per dag, wat de verbeelding van veel Chinezen op hol brengt. (De geslachtsdaad bij tijgers duurt maar tussen twee en tien seconden.) Zo werden vroeger apen levend gekookt omdat hun hersenen de consument dan slimmer maakten.
Er zijn nog andere bedreigde soorten. Voor de helmneushoornvogel is zijn opvallende kop een vloek. In China wordt hun afgehakte koppen gebruikt om juweeldozen van te maken. De Aziatische olifant wordt ook al jaren afgeslacht voor ivoor. En Chinese gerechten met olifantenslurven staan nog steeds op het menu. In Myanmar is hun huid geliefd om kleren, juwelen en medicijnen van te maken.
Zijderoute
In de Cambodjaanse hoofdstad Phnom Penh werd in de Chinese Kamer van Koophandel in 2014 een grote verzameling verboden dierenproducten gevonden. ‘Dat bewijst de medeplichtigheid van de Chinese autoriteiten,’ zegt Gregory McCann. Er werden tijgerhuiden, berenpoten en luipaardpelzen gevonden.
Al deze dieren hebben de pech dat ze vermeld staan in de oude Chinese medische geschriften Ben Cao Gang Mu. ‘Daar staat een groot aantal dieren in vermeld, dat maakt de impact van dit ene boek alleen maar groter.’ Maar niet alleen oude Chinese voorschriften vormen een gevaar.
Gregory McCann waarschuwt. ‘Wanneer de Chinezen ergens in Zuidoost-Azië neerstrijken met een bouwproject, dan hebben ze vaak een heleboel stropers in hun kielzog. Wat zal er gebeuren met de bedreigde dieren wanneer de Nieuwe Zijderoute (One Belt, One Road) op dreef komt?’
Nationaal park Virachey
Deze enorme infrastructuurwerken moeten voor betere economische integratie zorgen tussen China, Zuidoost-Azië, Centraal-Azië en Europa. Maar ze hebben ook een grote impact op natuurgebieden.
Een nieuwe weg die Cambodja en Vietnam beter moet verbinden, loopt recht door het nationaal park Virachey. Dat is een uitgestrekt gebied van 3325 vierkante kilometer met bergen, wouden en savannes. Activisten zeggen dat de weg desastreuze gevolgen zal hebben. De constructie brengt boerderijen, stropers, houthakkers en plantages naar het beschermd gebied.
De Chinese Zijderoute doorkruist vele natuurgebieden met flora en fauna die kwetsbaar zijn. Volgens de gegevens van de International Union for Conservation of Nature (IUCN) kruist de Zijderoute de gebieden van 265 bedreigde diersoorten, waaronder 39 soorten die ernstig bedreigd worden. De meeste zorgwekkende gebieden liggen in Zuidoost-Azië, volgens een kaart van het World Wildlife Fund (WWF).
Verboden dierenproducten
Het Chinese verlangen naar lichaamsdelen van exotische dieren zou kunnen uitdoven als de consumenten zich meer bewust worden van de ecologische impact van hun buitenissigheden. Maar in werkelijkheid neemt die vraag nog toe. Zo groeit het aantal kweekcentra voor tijgers. In China zouden er 5000 tot 6000 tijgers in boerderijen leven. In Laos wordt hun aantal op 700 geschat. In het wild leven nog 4000 tijgers, verspreid over Zuidoost-Azië.
Voorstanders vinden dat deze kweekcentra toegelaten moeten worden, omdat er dan minder wilde tijgers worden gestroopt. Maar vaak worden ze geslacht en hun lichaamsdelen verhandeld, zegt Scott Roberton, directeur bij de Wildlife Conservation Society. ‘Legale handel zwengelt de vraag aan, bemoeilijkt controles en creëert mogelijkheden om illegale dierenproducten wit te wassen.’
Kweekcentra
De Wildlife Conservation Society bracht in 2016 aan het licht dat alle 26 onderzochte kweekcentra in Vietnam dit deden. Wilde tijgers worden gevangen en naar deze kweekcentra gebracht, waar ze vroegtijdig aan hun einde komen om hun lichaamsdelen te verkopen. Deze illegale handel wordt door sommige schattingen alleen overtroffen door wapen-, drug- en mensenhandel.
De combinatie tussen een grotere toegankelijkheid van de natuurgebieden en de toenemende middenklasse in China brengt verschillende bedreigde diersoorten nog meer in gevaar. Zuidoost-Aziatische regeringen zouden hun best moeten doen om alle opties op tafel te hebben voor ze beslissingen nemen over ontwikkelingsprojecten. Anders zijn er over een paar jaar geen brullende tijgers meer in de jungle.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier